Twitter in de klas, de afterparty

Wat hebben de kinderen en ik nu geleerd van die twee weken getwitter? Ik vroeg het even aan hen…

- We mogen nergens zomaar op klikken. (Q.)
- We leren hoe Twitter werkt. (R.)
- Soms is het moeilijk om maar 140 tekens te gebruiken. (R.)
- Soms wil ik zoveel zeggen, en dan gaat dat niet meer, en dan moet ik weer nadenken. (I.)
- We leren sneller typen. (I.)
- We leren dat iedereen dat kan lezen en dat we niemand mogen uitschelden of lelijke woorden gebruiken. (I.)
- We moeten iets kort uitleggen wat we aan het doen zijn. (R.)
- We leren over afkortingen, zoals bv, dat is bijvoorbeeld. (J.)

Ons Twitteravontuur is eigenlijk een ‘omgekeerd’ verhaal geworden. ‘Ik wil Twitter uitproberen in de klas’ was het startidee. Daarna ben ik op zoek gegaan naar inhouden waarbij we Twitter zouden kunnen toepassen. Tenslotte, doorheen het hele proces – leren door ervaren – probeer ik uit te vissen welke doelen ik bereik door te twitteren in de klas. Helemaal omgekeerd dus.
Nu het project, een groepswerk volgens de clim-methode, afgerond is, kunnen de kinderen en ik dus wel vrij goed verwoorden wat we geleerd hebben van/door het tweeten.
Maar wat zeggen de eindtermen?

Ik nam een duik in de uitgangspunten en eindtermen Nederlands, deelleerplan schrijven. Het leerplan legt in de uitgangspunten veel nadruk op taalvaardigheden die nodig zijn voor het gewone leven. De onderwerpen moeten gekozen worden uit de leefwereld van de kinderen. Het accent ligt op communicatie, taal ‘doen’. Kinderen moeten aan het einde van het basisonderwijs ook strategieën kunnen inzetten bij taaltaken, zoals het onderscheiden van hoofd- en bijzaken. Tijdens taalbeschouwing moeten kinderen leren reflecteren over taal, op hun niveau, in voor hen relevante taalgebruikssituaties. Het ontwikkelen van attitudes neemt ook een belangrijke plaats in in het leerplan: zin hebben in lezen, een eigen mening formuleren, luisterbereidheid tonen.

De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = kopiëren)
4.1 overzichten, aantekeningen, mededelingen op- en overschrijven.
De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = beschrijven)  
4.2 een oproep, een uitnodiging, een instructie richten aan leeftijdgenoten.
De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = structureren)  
4.3 een brief schrijven aan een bekende om een persoonlijke boodschap of belevenis over te brengen.
4.4 voor een gekend persoon een verslag schrijven van een verhaal, een gebeurtenis, een informatieve tekst. 
4.5 een formulier invullen met informatie over henzelf.
4.6 schriftelijk antwoorden op vragen over verwerkte inhouden. 
4.7De leerlingen kunnen voor het realiseren van bovenstaande eindtermen bovendien hun teksten verzorgen rekening houdende met handschrift en lay-out, spellingsafspraken en -regels toepassen in verband met het schrijven van woorden met vast woordbeeld: klankzuivere woorden, hoogfrequente niet klankzuivere woorden, woorden met veranderlijk woordbeeld (regelwoorden): werkwoorden, klinker in open/gesloten lettergreep, verdubbeling medeklinker, niet-klankzuivere eindletter, hoofdletters, interpunctietekens . , ? ! :
4.8*De leerlingen ontwikkelen bij het realiseren van de eindtermen voor spreken, luisteren, lezen en schrijven de volgende attitudes:
- spreek-, luister-, lees- en schrijfbereidheid
- plezier in luisteren, spreken, lezen en schrijven
- bereidheid tot nadenken over het eigen luister-, spreek-, lees en schrijfgedrag
- bereidheid tot het naleven van luister-, spreek-, lees- en schrijfconventies
- weerbaarheid 
5 De leerlingen kunnen vaardigheden/strategieën in verband met luisteren, spreken, lezen en schrijven aanwenden die nodig zijn om de respectievelijke eindtermen te realiseren. Zij houden daarbij onder meer rekening met de totale luister-, spreek-, lees- en schrijfsituatie, de tekstsoort, het verwerkingsniveau zoals die aangegeven zijn in de desbetreffende eindterm.
(http://www.ond.vlaanderen.be/curriculum/basisonderwijs/lager-onderwijs/leergebieden/nederlands/eindtermen.htm)

Het gebruik van Twitter in de klas lokte weinig reacties van derden uit. Zou het komen doordat nog niet veel mensen Twitter kennen/appreciëren? Ik weet het niet. Ik hoorde wel hier en daar 'dat ze er nog veel te jong voor zijn'. Tja, Twitter is niet echt iets van de leefwereld van de kinderen, zoals in de eindtermen staat. Die ouder heeft dus ergens wel gelijk. Onze 8- en 9-jarigen hebben Twitter niet nodig in hun gewone leven.

Maar zijn er dan geen vaardigheden uit het leerplan die de kinderen leren door het tweeten, die ze wél kunnen gebruiken volgens de eindtermen? Het gebruik van social media is in elk geval taal 'doen', communiceren, met ouders, met elkaar, en ook een beetje met mensen die we niet kennen. Spannend! Een belangrijke strategie bij het schrijven - ook een stukje vervat in de leergebiedoverschrijdende eindtermen rond leren leren - is het onderscheiden van hoofd- en bijzaken. Hoe moeilijk dat is, werd heel erg duidelijk tijdens ons project. Onze kinderen werden gedwongen hun opdracht of besluit samen te vatten in 140 tekens. "Oei, juf, ik heb nog maar 25 tekens en ik wil nog zoveel zeggen!" Wat is écht belangrijk in jouw boodschap? Hoe kan je de zin korter maken, zonder dat er info verloren gaat? Kan je misschien afkortingen gebruiken? Kennen wij al afkortingen? "Ja, van de televisie! Dat programma: W817!!!" En daar vertrok een les taalbeschouwing: reflecteren over taal en afkortingen.
Kinderen moeten natuurlijk ook leren om zo correct mogelijk te spellen tijdens het schrijven. Dat kan zeker bij grotere kinderen een aandachtspunt zijn bij het tweeten. In onze klas probeerden we vooral nog te letten op een goede zinsbouw, hoofdletters en leestekens, met wisselend resultaat, dat geef ik toe. Hier is nog werk aan de winkel!

Dus... Twitter zit niet in de belevingswereld van de kinderen, dat klopt. Maar voor hoelang nog? Voor het verwerven van een aantal eindtermen Nederlands (zelfs van leren leren) kan Twitter zeker een mooie bijdrage leveren.

Maar we werken tijdens het twitteren niet alleen aan eindtermen van Nederlands. Ook de eindtermen ict voor het basisonderwijs diepte ik even op.

De leerlingen
1 hebben een positieve houding tegenover ict en zijn bereid ict te gebruiken om hen te ondersteunen bij het leren.
2 gebruiken ict op een veilige, verantwoorde en doelmatige manier.
3 kunnen zelfstandig oefenen in een door ict ondersteunde leeromgeving.
4 kunnen zelfstandig leren in een door ict ondersteunde leeromgeving.
5 kunnen ict gebruiken om eigen ideeën creatief vorm te geven.
6 kunnen met behulp van ict voor hen bestemde digitale informatie opzoeken, verwerken en bewaren.
7 kunnen ict gebruiken bij het voorstellen van informatie aan anderen.  
8 kunnen ict gebruiken om op een veilige, verantwoorde en doelmatige manier te communiceren. 
(http://www.ond.vlaanderen.be/curriculum/basisonderwijs/lager-onderwijs/leergebiedoverschrijdend/ict/eindtermen.htm)

De kinderen vonden het twitteren in elk geval een spannende ontdekking. Zij houden er zeker een positief gevoel aan over, al zag ik wel dat de kinderen na het project 'twittermoe' waren. Ook zij stelden zich een beetje de vraag waarvoor dat tweeten nu precies goed was, denk ik. Misschien zijn de kinderen toch een beetje jong? 
Eindterm 2 is in onze klas al maanden een 'hot item'. Door te werken met de klasblog praten we veel over veiligheid op het internet.
Onze kinderen kregen tijdens het project als opdracht om zelf uit te maken welke info belangrijk is om te verwerken en te delen op Twitter (ET6).
Twitter bleek ook een prima instrument te zijn om informatie aan anderen voor te stellen. Na het groepswerk kon elke groep aan de hand van zijn tweets vertellen aan de anderen waar ze precies mee bezig geweest waren (ET7). Samen evalueren, vragen stellen, tips geven, met de timeline op het Smartboard. Het bleek prima te werken.
Volgens ET8 moeten kinderen leren omgaan met afspraken en regels die gelden in ict-communicatie. Ook hierin hebben onze kinderen, dankzij de klasblog Groeigras, al een hele weg afgelegd. Maar ook Twitter kan hierin zijn plaats vinden, net zoals, in een later stadium, Facebook. 
Het bestaat, en kinderen kunnen er maar beter op tijd wijs mee leren omgaan.

Het carnavalfeestje, georganiseerd en getweet door de kinderen, komt er vrijdag aan. Dit artikel was dus mijn persoonlijke afterparty. De ervaringen, de reacties en de eindtermen moeten nog wat bezinken. Ik ben geneigd om Twitter als een verrijking te zien binnen de klas, een extra manier om te werken aan enkele eindtermen, aan mediawijsheid. Maar Twitter mag niet het doel zijn, zoals dat bij mij - autch! - deze eerste keer wél het geval was. 
Hoewel er dus pro's en contra's zijn, zie ik vooral mogelijkheden. Voor de zekerheid... moet ik misschien gewoon nog eens twitteren met de klas:-) ?
Wordt vervolgd, zeker weten!